Wczesna rehabilitacja dziecka pozwala wykryć, a nawet zlikwidować niepokojące objawy w jego rozwoju. Im wcześniej skorzystamy ze wsparcia rehabilitanta czy doświadczonego neurologa, tym większe szanse, że dziecko będzie cieszyło się dobrą formą i zdrowiem w przyszłości. Z tego względu warto obserwować dzieci, a po stwierdzeniu nieprawidłowości czym prędzej udać się na konsultacje.
Rehabilitacja sprowadza się do wzięcia udziału w procesie medycznym, którego głównym celem jest poprawa jakości życia niepełnosprawnych. Jedna z definicji rehabilitacji mówi również o zabiegach, dzięki którym osoby niepełnosprawne pod względem fizycznym i psychicznym mogą osiągnąć częściową a nawet pełną sprawność, zyskują możliwość wykonywania pracy oraz angażowania się w życie społeczne. Rehabilitacja ma za zadanie przywrócenie organizmowi utraconych funkcji lub uzupełnieniu takich, które do tej pory jeszcze nie miały szansy wykształcić się. Dzięki staraniom terapeuty oraz rodziny chorej osoby stan zdrowia i funkcjonowania pacjenta może się poprawić. Poruszając taki temat jak rehabilitacja niemowląt, należy wspomnieć o sposobach rehabilitacji: metodzie Petö, Vojty czy NDT-Bobath.
Inna nazwa pierwszej z nich funkcjonuje jako Nauczanie Kierowane. Wymyślił ją i jako pierwszy zaczął stosować Andreas Petö, pochodzący z Węgier lekarz. Pierwszy raz użył w praktyce swojej teorii dwa lata po zakończeniu drugiej wojny światowej, więc jest to stosunkowo młoda metoda rehabilitacji. Na ogół jest stosowana do poprawy funkcjonowania małych dzieci w wieku przedszkolnym oraz uczęszczających już do szkoły. Wymyślony przez Węgra sposób rehabilitacji koncentruje się na usprawnieniach medycznych, społecznych oraz psychologicznych, rozwijając każdy z tych obszarów. Dzięki temu niepełnosprawne dziecko ma szansę na nauczenie się szybszego i sprawniejszego przemieszczania się, kontrolę własnej postawy ciała oraz odczuwanie większej świadomości wynikającej z zachowania organizmu. Stosowanie metody Petö poprawia także ogólną koordynację sensoryczną, poprawia zmysły wzroku, słuchu oraz powonienia. Przyczynia się także do rozwoju czynności, dzięki którym dziecko samo może wykonywać podstawowe czynności, takie jak ubieranie się, mycie czy czesanie. Dodatkowo sposób rehabilitacji wymyślony i opracowany przez Węgra przyczynia się do rozwoju intelektu u małego pacjenta. Dzięki temu dziecko może odnotowywać sukcesy w nauce szkolnej oraz w takich czynnościach jak czytanie, pisanie czy zajęcia plastyczne. Duże szanse na poprawę ma również jego ogólna orientacja przestrzenna oraz zdolność komunikacji. Dziecko sprawniej formułuje swoje myśli, ładniej zaczyna się wysławiać, świadomie stosuje komunikację niewerbalną. Pozytywną częścią zmian zachodzących u malca poddanego tej formie terapii jest rozwój kontaktów społecznych poprzez ogólny rozwój osobowości oraz poprawę życia emocjonalnego, większą kontrolę nad emocjami i możliwość dzielenia się uczuciami z innymi.
W metodzie Petö istotne jest koordynowanie procesu poprawy funkcjonowania dziecka przez stały zespół osób. Najlepiej, jeśli są to ludzie z najbliższego otoczenia dziecka, które uczą malca samodzielnych zachowań umożliwiających zjedzenie posiłku czy ubranie się. Dzięki nabyciu podstawowych umiejętności, pacjent nabiera pewności siebie, zwiększa się również jego wytrzymałość psychiczna oraz wiara w to, że będzie umiało wybrnąć z różnych życiowych, niekoniecznie pozytywnych sytuacji.
Metoda Vojty jest szczególnie stosowana zarówno podczas rehabilitacji niemowląt, jak i starszych dzieci, a nawet dorosłych. Ten sposób znajduje zastosowanie szczególnie przy walce z takimi schorzeniami jak dysplazja, skrzywienie kręgosłupa, a także mózgowe porażenie dziecięce. Kluczowy aspekt metody Vojty sprowadza się do zakodowanych genetycznie wzorów ruchowych. Podczas rehabilitacji niemowlęcia są nauczane i doskonalone podstawowe czynności ruchowe jak raczkowanie czy późniejsze wykonywanie drobnych kroków. Zgodnie z myślą prof. Vojty wzorce ruchowe mają możliwość aktywacji dzięki wyzwalaniu poszczególnych wzorców oraz pracy nad koordynacją mięśni i ciała. Szczegółowy schemat rehabilitacji w przypadku tej metody jest dobierany indywidualnie do każdego przypadku oraz modyfikowany w oparciu o pojawiające się sukcesy. Regularny cykl ćwiczeń sprowadza się nawet do 4-5 ćwiczeń dziennie, których czas trwania sięga 15-20 minut. Taki sposób pracy sprzyja uzyskaniu pozytywnych wyników w rozwoju postawy oraz wykonywania poszczególnych ruchów czy gestów. Ta metoda rehabilitacji nie może być stosowania w przypadku wystąpienia wybranych chorób serca. W sytuacji, kiedy pacjent ma grypę lub występuje u niego wysoka temperatura również nie jest zalecane wykonywanie ćwiczeń.
Trzecią metodą rehabilitacji, którą warto omówić jest NDT-Bobath, która zawdzięcza swoją nazwę autorom, małżeństwu fizjoterapeutki i neurologa o nazwisku Bobath. Dzięki obserwacji procesu rozwoju dzieci wyciągnięto wnioski, jak można pomagać dzieciom wymagającym wsparcia fizjoterapeuty. Podobnie jak wcześniej opisane metody, również ta ma na celu wykształcenie samodzielności u dziecka pozwalającej mu osiągnąć niezależność w życiu, wykonywanie podstawowych czynności oraz podjęcie pracy. Podstawą do wytworzenia się metody NDT-Bobath była chęć pomocy pacjentom z mózgowym porażeniem dziecięcym. Dzieci z tą chorobą mają odmienną w stosunku do zdrowych dzieci zdolność ruchową. U chorego dziecka wykształcają się nieprawidłowe ruchy, dlatego nie do końca panuje ono nad mięśniami głowy oraz pozostałych części ciała. Najczęściej występującym ruchem u osób z porażeniem dziecięcym jest zginanie i prostowanie mięśni. Przy metodzie NDT-Bobath rytm i tempo ćwiczeń jest dobierane indywidualnie do niemowlęcia, a wykonywane ruchy w dużej mierze sprowadzają się do dostarczania dziecku odpowiednich bodźców, takich jak zróżnicowane ruchy oraz inne doznania zmysłowe. Hamowane są również nieprawidłowe ruchy, a duży nacisk zostaje położony na naukę poprawnych wzorców ruchowych oraz pracę nad obrotami głową, poruszaniu miednicą oraz obręczą barkową.
Przed wyborem metody warto w pierwszym kroku skonsultować się z fizjoterapeutą bądź neurologiem, który pomoże dobrać odpowiedni sposób rehabilitacji.
