Ludzkie serce to jedyny organ, jaki nie ma czasu na wypoczynek. Gdyż funkcjonuje bez przerwy wymaga specjalnego traktowania. Niestety tryb życia, stosowane leki lub inne zaburzenia powodują, iż mechanizm jakim jest mięsień sercowy zaczyna zawodzić. Do jednych z popularniejszych zaburzeń kwalifikuje się m.in. arytmię komorową, więc komorowe zaburzenia rytmu serca. Arytmia to typ schorzenia rytmu pracy serca, więc jego przyspieszenie, zwolnienie lub nieregularność. Przyczyn arytmii jest dużo, przeważnie jednakże jest ona skutkiem choroby niedokrwiennej serca, wad zastawkowych serca, różnych wad genetycznych serca, nadciśnienia tętniczego lub zaburzeń elektrolitowych.
Arytmie komorowe to zaburzenia rytmu serca, wywodzące się z komór serca – dwóch jam, jakie dzięki swojej czynności skurczowej odpowiadają za dostarczanie krwi do krążenia.
Pod pojęciem arytmii komorowej kryje się dużo rodzajów schorzeń rytmu, różniących się zarówno wyglądem na krzywej EKG, jak również rokowaniem.
Dokładne poznanie arytmii wymaga wiedzy o fizjologii serca i znajomości podstaw badania elektrokardiograficznego, więc znanego EKG, jakie stanowi standard diagnostyki.
Symptomy
Arytmia bywa niezwykle niebezpiecznym schorzeniem oraz niezwykle wielokrotnie, przez wiele lat rozwija się nie wywołując żadnych symptomów, jednakże kiedy już się pojawią prawie niczym nie różnią się od dolegliwości towarzyszących tradycyjnym zaburzeniom rytmu. Zgłaszający się do lekarza chorzy przeważnie skarżą się na kołatanie serca, uczucie za szybkiego czy nierównego działania serca, kłucie i ból w klatce piersiowej. Niezwykle wielokrotnie czują się osłabieni, mają duszności, i również poczucie gorąca. Często elementem decydującym o zaplanowaniu konsultacji u specjalisty jest chwilowe, zwykle kilkusekundowe zatrzymanie akcji serca.
Wyróżnikiem arytmii komorowych od typowego zaburzenia rytmu są tzw. bloki powstające w układzie bodźcowo-przewodzącym serca. Zakłócenia te oraz niewłaściwy przepływ impulsów stanowią jedne z przyczyn występowania arytmii.
Zaburzenia rytmu serca – czy to arytmia komorowa?
W diagnostyce arytmii komorowej wykorzystanie mają przede wszystkim badanie EKG, i również 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera. Drugie z wyszczególnionych pozwoli zarejestrować arytmię rzadziej występującą i/lub napadową.
Równocześnie w wypadku wykrycia komorowych zaburzeń rytmu potrzebne jest uzupełnienie diagnostyki celem określenia jej możliwej przyczyny. Zasadne jest wtedy wykonanie: badania echokardiograficznego, elektrokardiograficznej próby wysiłkowej czy różnych badań pomocnych w diagnostyce niedokrwienia mięśnia sercowego, i również badań laboratoryjnych obejmujących określenie stężeń elektrolitów czy np. hormonów tarczycy.
Co może wywołać czy zwiększać ataki kołatania serca?
Elementem o niewątpliwie największym znaczeniu w etiologii zaburzeń rytmu jest istniejąca początkowo choroba strukturalna serca. Najczęściej do arytmii wtórnych dochodzi w chorobie niedokrwiennej serca, po zawale, w nadciśnieniu tętniczym czy w przebiegu kardiomiopatii (patologia samego mięśnia sercowego).
Zagrożenie arytmii rośnie wraz z wiekiem oraz ilością dodatkowych chorób. Do zaburzeń układowych polegających na uszkodzeniu mięśni, w tym także serca, należą sarkoidoza, zapalenie wielomięśniowe, skrobiawica, hemochromatoza, ogólne zakażenie.
Z pozasercowych przyczyn ataków „kołatania” ważne są nadczynność tarczycy, zespół bezdechu sennego, choroby płuc, wysiłek fizyczny, guz chromochłonny, zaburzenia elektrolitowe, alkohol, nadmiar kofeiny, tzw. dopalacze i wybrane leki (np. digoksyna, salbutamol).
Jak badania na arytmie zrobić?
Najistotniejszym badaniem w schorzeniach rytmu serca jest niewątpliwie badanie EKG. Uwidacznia ono nie jedynie wzmożoną częstotliwość pracy serca, lecz także nierówne odstępy między kolejnymi uderzeniami oraz ich różnorodną siłę. W zależności od etiologii arytmii inny będzie obraz EKG. Przy stawianiu diagnozy specjalista musi odnaleźć odpowiedź nie jedynie na pytanie o typ arytmii (częstoskurcz, migotanie przedsionków, skurcze dodatkowe), lecz także o jej przyczynę, symptomy oraz choroby towarzyszące i możliwość wyleczenia.
Wiadomości te ułatwią ustalenie dalszego szlaku postępowania. Gdy EKG nie wykazało zmian, mimo widocznych symptomów choroby w badaniu przedmiotowym czy w wywiadzie, wtedy przydatne mogą wykazać się EKG podczas próby prowokacyjnej, całodobowe monitorowanie pracy serca za pomocą badania holterowskiego, EKG wysiłkowe czy echokardiografia.
Jak leczyć komorowe oraz nadkomorowe zaburzenia rytmu serca?
Czy komorowe oraz nadkomorowe zaburzenia rytmu serca można wyleczyć? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczne. Wszystko zależy od etiologii oraz pogłębienia ataków. Generalnie przyjmuje się, iż bezobjawowej arytmii czy umiarkowanej, lecz bez choroby strukturalnej serca nie poddaje się leczeniu. W wypadku zaburzeń rytmu będących efektem innego zaburzenia, należy się skupić na leczeniu choroby podstawowej. W ramach profilaktyki wystąpienia napadu, unikać winno się elementów zwiększających zagrożenie ataku (alkohol, papierosy, stres, kofeina, odwodnienie).
Terapia ostrej fazy (w trakcie napadu) polega na umiarowieniu serca za pomocą środków antyarytmicznych lub stymulacji elektrycznej (kardiowersja) lub ablacji serca (bezpośrednie uszkodzenie w sercu ogniska wywołującego zaburzenia rytmu, dzięki wykorzystaniu elektrod). Przy świeżo rozpoznanej arytmii bez chorób współistniejących nie wykorzystuje się profilaktycznego podawania środków po ustąpieniu pierwszego napadu.
Sposób leczenia przewlekłego w ogromnej mierze zależy od wieku, stanu zdrowia oraz trybu życia pacjenta. Arytmie pochodzące z ciężkich wad serca, na ogół potrzebują farmakoterapii do końca życia. Z innej strony jednakże zdarzają się sytuację, kiedy po pierwszym epizodzie tachyarytmii unormowanej przy pomocy środków antyarytmicznych, nigdy nie dochodzi do następnego ataku. Tak zatem możliwości wyleczenia nadkomorowych oraz komorowych zaburzeń rytmu serca, identycznie jak rokowanie są niezwykle zróżnicowane. Ogólnie lepsze rokowanie dotyczy nadkomorowych zaburzeń rytmu, gdzie często do zmniejszenia symptomów arytmii starczy właściwa farmakoterapia.
